DE KLUIZENAAR VAN ELSWOUT - Inleiding van de vertaler

Inleiding van de vertaler

Dit werk van Herbert Witzenmann werd oorspronkelijk in het Duits gepubliceerd als Was ist Meditation? - Eine grundlegende Erörterung zur geisteswissesschaftlichen Bewusstseinserweiterung in een tweede editie in 1986 door Gideon Spicker Publishing in Dornach, Zwitserland; de titels die hier aan de nog te vertalen hoofdstukken worden gegeven, zijn niet van het origineel maar van de vertaler. Het werk is reeds in het Engels vertaald en online te lezen onder de titel What is Meditation?- A Basic Examination of the Spiritual-Scientific Expansion of Consciousness. Voor info over de afbeelding van de boshut op het landgoed Elswout zie het einde van deze inleiding.

In het nog te vertalen Voorwoord wordt een kort overzicht gemaakt door de auteur, de Duitse filosoof/antroposoof en dichter Herbert Witzenmann (1905-1988)  van de theorie en praktijk van meditatie in zowel het Oosten als de uitlopers ervan in het Westen. Dit overzicht up-to-date te maken, is een taak die nog gedaan moet worden, waarbij een aantal onderwerpen voor verder onderzoek onmiddellijk te binnen schieten: mindfulness met zijn boeddhistische wortels en Tibetaanse voorstander de Dalai Lama en zijn bewonderende medewerker de Amerikaanse antroposoof Arthur Zajonc, schrijver van vele boeken over meditatie, en ten tweede de Australische bioloog Jeremy Griffith, die met zijn boek Freedom in talloze online advertenties beweert niets minder dan de grootste doorbraak aller tijden in de menselijke evolutie te hebben bereikt door eindelijk het vraagstuk van “the human condition” op te lossen door deze  blijkbaar  van instinct naar intellect te verheffen en daarmee te bevrijden. Ik moet het nog nader onderzoeken, maar van wat ik er online heb gehoord en begrepen heeft Griffith daarbij de derde, laatste en moeilijkste fase in de zielsontwikkeling van de mensheid vergeten, namelijk de sprong van het intellect naar de intuïtie, die als eerste door Parzival werd genomen, zoals beschreven in de Parzival van de Duitse middeleeuwse dichter Wolfram von Eschenbach.

Het idee van vrijheid van deze bioloog moet dus nog worden beoordeeld om te zien of het voldoet aan het doel zoals de auteur dat in het eerste hoofdstuk verwoordt: “De moderne vorm van meditatie begrijpen als de manifestatie en vervulling van de menselijke vrijheid is de taak die deze verhandeling zichzelf heeft gesteld.”Afhankelijk van de resultaten van dit onderzoek, kan echter al als een voorlopige hypothese worden gesteld dat er in die tussenliggende periode niets naar voren is gebracht dat de gewaagde claim die hier in 1986  werd ontwikkeld, teniet doet, namelijk het introduceren van een nieuw en echt modern type van meditatieve theorie en praktijk geschikt voor en ontwikkeld vanuit het bewustzijn van de huidige tijdsgeest. Mocht  dat wel zo zijn, laat het me s.v.p. weten.

Een ander aspect bij het vertalen van dit essay in het Engels toont aan dat, zoals de auteur stelt, zijn werk voorziet in een meditatieve behoefte. Dit laatste blijkt o.m. uit het volgende bericht dat ik tegenkwam in een blog Reality check: the existentialist Colin Wilson and consciousness theory in the 21st century (“Realiteit check: de existentialistische Colin Wilson en bewustzijnstheorie in de 21ste eeuw”) door Geoff Ward: “Wat [Colin] Wilson zijn hele leven als filosoof zocht was het middel waarmee we, door een verruimd bewustzijn, konden voldoen aan onze diepgewortelde, oorspronkelijke behoefte aan transcendentie zonder gebruik van drugs of andere stimulerende middelen of de hulp van religieuze instellingen, en hoe we konden helpen wat hij zag als een evolutionair momentum naar dit doel. Sinds zijn eerste boek The Outsider (1956) wist hij zeker dat de mensheid op het punt stond een evolutionaire sprong naar een hogere fase te maken. Integraal hieraan was de ultieme vraag die achter de Outsiders lag: hoe kunnen mensen hun bewustzijnsbereik uitbreiden? ”Is deze vraag niet precies wat er in dit essay wordt beantwoord?

Nog een citaat van Geoff Ward: “Eens, in een interview ('Life after death', 2003, onder de sectie Interviews bij Colin Wilson World), vertelde Wilson me: 'Ons doel in de wereld is uiteindelijk om de geest in staat te stellen de materie te overwinnen, zodanig in de materie te komen dat er geen materie meer is. '”

 Ook relevant voor wat hier wordt ontwikkeld, is wat Geoff Ward verder schrijft: “I werd uiteindelijk gevraagd dit essay te schrijven na het lezen van drie nieuwe boeken van postmaterialistische auteurs: The Idea of the World: een multidisciplinair argument voor de mentale aard van de realiteit (2019) door de filosoof-wetenschapper Bernardo Kastrup in wiens werk ik veel vind dat complementair is aan dat van Wilson; Digital Consciousness: A Transformative Vision (2018) door Jim Elvidge; en An End to Upside-Down Thinking: het ontkrachten van de mythe dat de hersenen bewustzijn produceren en de implicaties voor het dagelijks leven (2018) van Mark Gober, dat ik de lezer zou aanbevelen.”

Dit essay over meditatie kan ook interessant zijn voor diegenen die zich bezighouden met het eminente gevaar van het menselijk bewustzijn en daarmee voor de hele mensheid door het gestaag oprukkende fenomeen van het transhumanisme, omdat de auteur Herbert Witzenmann, op basis van de antroposofie van Rudolf Steiner en zijn Filosofie van de vrijheid in de grote platonische traditie van de middeleeuwse geleerde Alanus ab Insulis en diens werk, zoals Anticlaudianus of De boeken van de hemelse schepping van de nieuwe mens (zoals de ondertitel luidt van de Duitse vertaling door Wilhelm Rath), erin slaagt precies een levensvatbare bewustzijnstheorie te formuleren die Colin Wilson zocht, maar niet helemaal wist af te bakenen.

Wanneer de tekst gereed is voor publicatie, is het de bedoeling om het te publiceren met een bijgewerkt voorwoord en, als het goed verkoopt, de winst te schenken aan het opzetten van een modeloase van de mensheid op een biologisch-dynamisch landgoed, als een opmaat naar het vestigen van meerdere daarvan. Dit zou dan een perspectief kunnen bieden op een driedelig Wereldvredesbond (vrede met de aarde, vrede met zichzelf en vrede met de ander), zoals oorspronkelijk voorgesteld door Rudolf Steiner in 1924 en verder ontwikkeld door de Zwitserse dichter en schrijver Albert Steffen en Herbert Witzenmann en als zodanig beschreven in mijn blog Wereldvredesbond.

Het beeld bovenaan deze tekst toont de boshut in het fraaie landgoed Elswout in Overveen dat met zijn kronkelende paden, bruggetjes, heuvels, theehuisjes, weidegrond in de stijl van een Engelse tuin als een meditatielandschap kan worden gekenmerkt. Het doet me denken aan het beroemde Engelse tuinlandschap De Hermitage in Arlesheim bij Bazel, waar ik bij de 200-jarige viering van zijn bestaan in 1985 door de lokale museumcommissie geëngageerd werd als publicist en gids door dit eeuwenoude Keltisch heilig oord dat in het door mij vertaald en uitgegeven boek Willem van Oranje, Parzival en de Graal - Wolfram von Eschenbach als historicus van Werner Greub in de 9de eeuw als het centrale Graalsgebied Terre de salvaesche met de Graalburcht Munsalvaesche wordt geïdentificeerd. Ik heb het landgoed Elswout vaak bezocht, zoals verleden zondag weer (je ziet mijn wandelstok staand naast de ingang van de boshut), en droom ervan dat hier ooit, of in een ander fraai min of meer leegstaand landgoed van Staatsbosbeheer, een international modern geesteswetenschappelijk meditatiecentrum zich zou kunnen vestigen om in drie talen (Nederlands, Engels en Duits) de inhoud van dit boek in samenhang met het ideaal van een Wereldvredesbond zich eigen te maken en samen met geestverwanten uit te dragen, wereldkundig te maken. Een mooi sprookje? Nee, niet alleen, want bij zo'n fraai meditatielandschap als dit landgoed Elswout hoort immers een meditatiecentrum, ja vraagt het er zelfs om.

Robert Jan Kelder

Willehalm Instituut, 

Amsterdam, 21 januari 2020